Judas Makkabeüs 166-160

Eén jaar na het begin van de opstand van de Joden sterft hun leider, de oude priester Mattatias. Mattatias heeft 5 zonen, die allen meedoen met de opstand.
Van  de vijf zonen is de derde zoon Judas de meest strijdvaardige. Hij wordt gekozen als leider; zijn bijnaam is Makkabeüs (“hamer”). Daarom wordt het huis van de Hasmoneeën voortaan vaak “Makkabeeën” genoemd.

Bij het begin van de Makkabese opstand zijn er onophoudelijk veldslagen.
Voor details: de kaart vergroten.

Oorlogen
Judas moet onmiddellijk ten strijde trekken en hij blijft zijn hele verdere leven oorlog voeren tegen de Seleuciden(1Mak.3-9):
In  166 is de slag bij Lebona en later de slag bij Bet-Choron. Die worden beide door Judas gewonnen.
In 165 volgt de slag bij Emmaüs en later die bij Maresa, die ook door Judas worden gewonnen. Dan verovert Judas ook de tempelberg en versterkt die (maar de citadel in West-Jeruzalem kan hij niet innemen).

De tempelwijding 165
De tempel wordt gereinigd van de afgoden en weer in gebruik genomen. Deze feestelijke gebeurtenis wordt daarna jaarlijks gevierd, 8 dagen lang: het feest van de tempelvernieuwing, Chanoeka*).

Diverse veldslagen.
Daarna volgt de veldslag bij Akrabattene in het noorden en veldslagen in Gilead. Intussen verovert Simon de noordelijke kuststeden Ptolemaïs (Akko), Tyrus en Sidon. Judas verovert vervolgens de zuidelijke kuststeden Jafo en Jamnia.
In 162 volgt een grote veldslag in het zuiden, bij Bet-Sur. Judas verliest de strijd en wordt achtervolgd tot in Jeruzalem.

Oorlogsolifanten.
De slag Bet-Sur wordt na dagenlange strijd verloren.
Eleazar, de broer van Judas, sneuvelt (onder een olifant).

Machtsstrijd bij de Seleuciden.
Maar dan moeten de Seleuciden de strijd afbreken vanwege een machtsstrijd in hun eigen rijk. Ze sluiten haastig vrede met de Joden (er wordt hun een zekere vorm van godsdienstvrijheid toegestaan) en trekken naar de hoofdstad Antiochië.

Demetrius I**) heeft in Rome gevangen gezeten als gijzelaar (zie tekst bij Seleucus IV), maar is nu ontsnapt en hij weet koning te worden in Antiochië.
Demetrius benoemt Alkimus tot hogepriester in Jeruzalem. Alkimus is een afstammeling van Aäron, maar niet van Sadok. Alkimus is een fervent hellenist, hij vervolgt de wetsgetrouwe Joden.

Slag bij Adasa 161
Bij Adasa behaalt Judas een beroemde overwinning op de Seleuciden. Hun leger wordt vernietigend verslagen.

Verdrag met de Romeinen 160
Judas stuurt twee afgezanten naar Rome. Dezen lukt het om in de Romeinse senaat een overeenkomst te sluiten tussen de Romeinen en de Judeeërs: ze zijn voortaan elkaars bondgenoten in hun strijd tegen de Seleuciden.

Slag bij Elasa 160. Judas gedood.
De laatste slag van Judas tegen de Seleuciden is die bij Elasa (bij Mispa). De Judeeërs verliezen en Judas sneuvelt. Zijn broers Simon en Jonatan brengen zijn lichaam naar Modeïn, waar hij in het familiegraf wordt begraven.

*) Het feest van de tempelwijding: Chanoeka.

In het jaar 165 verovert Judas Makkabeüs de tempelberg op de Syriërs. De tempel wordt weer in oude luister hersteld. Precies 2 jaar na de ontwijding van de tempel door Antiochus IV Epifanes wordt de tempel weer in gebruik genomen en geheiligd.
Deze gebeurtenis wordt sindsdien jaarlijks gevierd gedurende 8 dagen. Chanoeka of lichtfeest wordt gevierd met het aansteken van de negenarmige kandelaar.
Het feest val ongeveer midden in december, op 25 Kislew. Dit was ook in de tijd van de Here Jezus het geval: “In Jeruzalem werd het feest van de tempelwijding gevierd; het was winter” (Joh.10:22).
De negenarmige kandelaar, de Chanoekia

**) Seleucidische koningen in deze periode:
--Seleukus IV Filopator 187-175
--Antiochus IV Epifanes 175-164
--Antiochus V Eupator 164-162
--Demetrius I Soter 162-150

Bronvermelding:

Afbeeldingen:

Afbeelding 1: https://static.miraheze.org/christipediawiki/0/0a/Makkabese_opstand_Access-Foundation.jpg
Afbeelding 2:
https://live.staticflickr.com/579/22484956872_16a01eae7b_b.jpghttps://live.staticflickr.com/579/22484956872_16a01eae7b_b.jpg
Afbeelding 3: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bb/Chanoekia%2C_zoals_die_bij_het_joodse_Chanoeka_wordt_gebruikt.jpg