Herodes Antipas  4 v.C.-39 n.C.

Herodes Antipas is een zoon van Herodes de Grote en een jongere broer van Archelaüs. Bij het sterven van Herodes de Grote wordt diens rijk verdeeld. Herodes Antipas wordt bij testament aangewezen als koning over Galilea en Perea.

Keizer Augustus moet dit nog wel goedkeuren. Zowel Archelaüs als Herodes Antipas reizen daarom naar Rome. Herodes Antipas vindt, dat hij een groter gebied onder zijn beheer moet krijgen, maar keizer Augustus bevestigt de regeling uit het testament van Herodes de Grote. Archelaüs krijgt een lagere koningstitel, etnarch en Herodes Antipas een nog lagere koningstitel, tetrach (viervorst) *).

 

 

 

 

 

 

De verdeling van het rijk van Herodes de Grote:
Zalm: Samaria, Judea en Idumea: Archelaüs.
Bruin: Gaulanitis en Trachonitis: Filippus.
Paars: Galilea en Perea: Herodes Antipas.
Tussen Galilea en Perea in ligt Dekapolis, een zelfstandig verbond van 10 steden.

Regering
In het jaar 6 wordt Archelaüs afgezet als koning over Judea, Samaria en Idumea. Herodes Antipas is in Rome om zijn zaak te bepleiten. In datzelfde jaar begint de Romeinse volkstelling in het gebied. Judas de Galileeër**) begint een opstand en bezet het paleis in de hoofdstad van Galilea, Sepphoris.

 

 

Nazaret ligt 5 km ten zuiden van Sepphoris

 

Quirinius is proconsul van Syrië***) en hij slaat de opstand wreed neer. Sepphoris wordt met de grond gelijk gemaakt, de inwoners worden als slaaf verkocht. Tweeduizend opstandige inwoners worden gekruisigd, de kruisen staan kilometers ver langs de weg. De Here Jezus is dan 10 jaar, hij heeft het vast gezien want Nazaret ligt dichtbij.

Net als zijn vader bouwt Herodes Antipas veel. Hij sticht de stad Tiberias in 17 n.C.. De stad is genoemd naar de toenmalige keizer Tiberius en heeft een stadion, een koninklijk paleis en een heiligdom. (Aanvankelijk willen de Joden er niet wonen omdat de stad op een begraafplaats is gebouwd; maar later wordt het een centrum voor de Rabbijnse Joden.)

Herodes Antipas houdt rekening met de Joodse gevoeligheden. Zo dragen zijn munten geen beeltenis, omdat de Joden dat als afgoderij zien (2e gebod).

 

 

 

 

Toch is dit geen toewijding aan het Joodse geloof, maar sluwheid: als enkele farizeeën Jezus waarschuwen, dat Herodes (Antipas) hem wil doden, noemt Jezus hem “die vos” (Luc.13:32).

Herodes Antipas als mens
Antipas is getrouwd met Phasaelis, de dochter van koning Aretas IV van Nabatea.
Hij bezoekt een keer zijn halfbroer Herodes Filippus****) in Rome en wordt verliefd op diens vrouw Herodias (deze is van beiden een nicht). Zij trouwen, voordat  Antipas van zijn eerste vrouw gescheiden is. De verhouding met koning Aretas van Nabatea wordt hier heel slecht door.

Johannes de Doper veroordeelt de echtbreuk van Herodes Antipas en belandt daardoor in de gevangenis (Luc.3:18,19). Op het verjaardagsfeest van Antipas danst de dochter van Herodias en de koning belooft haar te geven wat ze maar vraagt. Haar moeder Herodias ziet haar kans schoon en laat haar om het hoofd van Johannes de Doper vragen. Tegen zijn zin stemt de koning toe... (Mat.14:1-12; Marc.6:14-29).

 

 

 

 

 

 

 

Zijn laatste jaren als vorst
Lucas beschrijft, dat Pilatus Jezus naar Herodes Antipas stuurt ter berechting (Luc.23:6-15). Herodes Antipas bespot Jezus (vers 11), maar vindt hem niet schuldig (vers 15).

Enige jaren later wordt Herodes Antipas ten val gebracht door zijn neef Agrippa I. Agrippa I is dan al enkele jaren koning over Gaulanitis en Trachonitis en kan met hulp van de keizer zijn gebied uitbreiden.
Herodes Antipas wordt verbannen naar Lugdunum (waarschijnlijk Lyon) in Gallia.

 

 

*) De Romeinen kennen drie koningstitels: Basileus is de hoogste koningsrang, dan volgt de etnarch en de laagste koningsrang is tetrarch (viervorst).
**) Judas de Galileeër is de oprichter van de Zeloten, een groep Joden, die zich verzetten tegen de Romeinse belastingen en tegen de volkstelling, beiden zien zij als godslasterlijk. Gamaliël noemt hem in zijn betoog in het Sanhedrin: “Na hem (Teudas) was er Judas de Galileeër, die ten tijde van de volkstelling met zijn volgelingen in opstand kwam...” (Hand.5:37).
***) Er is veel discussie over Lucas 2:2: “Deze eerste volkstelling vond plaats tijdens het bewind van Quirinius over Syrië”. Quirinius wordt gouverneur (proconsul) van Syrië in het jaar 6 n.C., maar is al eerder gouverneur in Galatië en Pamphylië en bestrijdt daar de Homonadensen; dat was vanaf 5 v.C.. Dat is dus de periode van de eerste volkstelling. Tijdens zijn gouverneurschap over Syrië vindt de tweede volkstelling plaats vanaf 6 n.C. (Deze wordt ook door Lucas genoemd in Hand.5:37).
****) Herodes Filippus is destijds door zijn vader Herodes de Grote onterfd en verbannen naar Rome. Hij moet niet verward worden met de Filippus (ook een zoon van Herodes de Grote) die koning was over Gaulanitis en Trachonitis en o.a. Ceasarea Filippi (het vroegere Paneas) heeft gebouwd.

 

 

Bronvermelding:

Afbeeldingen:
Afbeelding 1:https://static.miraheze.org/christipediawiki/b/b8/Verdeling_van_Herodes_Koninkrijk_-_Access_Foundation.jpg
Afbeelding 2: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/07/Aerial_view_of_Masada_-_israeltourism.jpg
Afbeelding 3: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8e/Herod_Antipas.jpg
Afbeelding 4: https://live.staticflickr.com/7428/8969072229_96c4fc14b2.jpg

Literatuur:
Behalve de literatuur, genoemd op de website is ook gebruik gemaakt van:
Dr. Jakob van Bruggen: Lucas, het evangelie als voorgeschiedenis, Kok, Kampen, 1996.