Antiochus III de Grote 198-187

Daniël 11:9-19
Antiochus III komt in 223 aan de macht*) als opvolger van Seleucus III. Seleucus III was zijn broer en heeft kort geregeerd. Hij is vergiftigd. Antiochus III is nog jong (15 of 19 jaar), als hij zijn broer opvolgt.

Buste van Antiochus III (Louvre, Parijs)

De Seleucidische staat is in verval. Er zijn allerlei opstandige edelen en vele landen proberen zich van Seleucië af te scheiden.

Oorlogen en veldslagen
In 219 begint de jonge koning een oorlog tegen aartsvijand Egypte (een verkeerde keus, omdat er nog teveel binnenlandse onrust is). Deze vierde Syrische oorlog wordt verloren, dat is  in de slag bij Rafia (217).
Palestina blijft dus nog onder Egyptisch bestuur.

Daarna moet Antiochus III orde op zaken stellen in het noorden (Klein-Azië, Pergamum) en het oosten (Medië en Perzië). Hij voert met wisselend succes veldslagen in Bactrië (ten noorden van het huidige Afganistan) en Parthië (in het noordoosten van het huidige Iran). Daarna zijn er succesvolle veldtochten naar India, Arabië en Armenië. Hier krijgt de koning zijn bijnaam “de Grote” (of: “Megas”).

Dan begint hij de vijfde Syrische oorlog tegen Ptolemaeus V (202-195). Antiochus III heeft nu een groot en goed getraind leger met o.a. oorlogsolifanten. Ptolemaeus V wordt verpletterend verslagen in de slag bij Paneas (Ceasarea Filippi) in 195. Palestina is vanaf 198 onderdeel van het rijk van de Seleuciden (zie ook Daniël 11:16: “...Zo vestigt hij zich ook in het Sieraadland, waar hij verderf zal zaaien”).
In 195 sluiten Antiochus III en Ptolemaeus vrede en Antiochus geeft zijn dochter Cleopatra aan Ptolemaeus tot vrouw om dit te bezegelen.

De vierde Syrische oorlog wordt door Antiochus III verloren

De vijfde Syrische oorlog wordt door Antiochus III gewonnen

Ook naar het westen toe probeert de koning zijn rijk uit te breiden, tot in Griekenland toe. Zo komt hij in botsing met de Romeinen**). Hij verliest de slag bij Thermopylae (in Griekenland) in 191 en de slag bij Magnesia (in Klein-Azië) in 190.
Als gevolg daarvan krijgt Antiochus III de vrede van Apamea opgelegd in 188. Voor Antiochus III is dat een rampzalige overeenkomst: hij verliest het grootste deel van Klein-Azië aan koning Eumenes van Pergamum (de bondgenoot van de Romeinen) en hij moet een enorme schatting betalen, uitgesmeerd over 12 jaar. Ook moet hij het grootste deel van zijn oorlogsvloot en al zijn krijgsolifanten inleveren.

Zijn zoon, de toekomstige Antiochus IV, moet als gijzelaar naar Rome worden gestuurd en verblijft daar 13 jaar.

Situatie in Judea
Antiochus III geniet aanvankelijk veel respect onder de Joden in Jeruzalem. Hij staat ze toe volgens hun eigen wetten te leven en stelt geld beschikbaar voor bouwprojecten. De tempel krijgt belastingvoordelen.
Later wordt de verstandhouding slechter. Judea krijgt zware belastingen opgelegd, omdat de schatting aan de Romeinen betaald moet worden.

In Jeruzalem wonen twee belangrijke aristocratische families. In de eerste plaats het hogepriesterlijk geslacht, de Oniaden***).
De tweede belangrijke familie is die van de Tobiaden***). De Tobiaden zijn verantwoordelijk voor het innen van de belasting tijdens de regering van Ptolemaeus IV en Ptolemaeus V en zij blijven dat nu ook doen.
Deze twee families zijn rivalen van elkaar, maar er zijn ook wel onderlinge huwelijken.

Einde van regering van Antiochus III
Antiochus III heeft 36 jaar geregeerd. Hij wordt in 187 vermoord, als hij probeert een tempel in Susa (Elam) leeg te roven. Hij wordt opgevolgd door Seleucus IV, zijn tweede zoon (zijn oudste zoon zit immers gevangen in Rome).

*) In de koptitel staan de jaartallen 198-187. Dit is de periode, dat Antiochus III over Israël regeerde.

**) De Romeinen waren toch al geïrriteerd, omdat Antiochus III in 196 asiel had verleend aan Hannibal van Carthago, nadat deze van de Romeinen had verloren.

***) De Oniaden (nakomelingen van Onias) zijn de afstammelingen van de hogepriester Sadok, een belangrijk man tijdens de regering van koning David. Uit dit geslacht stamt ook de hogepriester Jojada, die koningin Atalja ten val bracht en koning Joas op de troon bracht. Ook de hogepriester Jaddua, die optrad tijdens Alexander de Grote komt uit deze familie.
De Tobiaden zijn de nakomelingen van Tobia. Aangenomen wordt, dat deze Tobia dezelfde is als de tegenstander van Nehemia (Neh.4), hij was destijds de gouverneur van Ammon. Nehemia had hem destijds uit de tempel verwijderd (Neh.13:4-9). Maar nu heffen de Tobiaden de belastingen, een belangrijke functie.

Bronvermelding:

Afbeeldingen:

Afbeelding 1: https://live.staticflickr.com/7277/7462828632_44f7d9d99c_b.jpg
Afbeelding 2 en 3: https://static.miraheze.org/christipediawiki/f/fd/Seleucidenrijk_%28Access_Foundationl%29.jpg