Alexander Janneüs 103-76
Janneüs is de vergriekste afkorting van Jonatan, de Hebreeuwse naam van Alexander.
Alexander Janneüs is een zoon van Johannes Hyrcanus I en een broer van Aristobulus I, die gestorven is. Aristobulus had hem met twee broers en zijn moeder gevangen laten zetten. Zijn moeder is tijdens de gevangenschap gestorven, maar de 3 broers worden na het overlijden van Aristobulus I vrijgelaten door diens weduwe, Salome Alexandra. Vervolgens wordt Alexander Janneüs koning en trouwt met Salome Alexandra.Uitbreiding van het rijk
Alexander Janneüs gaat door met de versteviging van het rijk en met de uitbreiding. Een poging van de Egyptische koning om Galilea te veroveren wordt afgeslagen. De greep op Iturea in het noordoosten wordt versterkt.
De strijd tegen de Nabateeërs*) leidt tweemaal tot een nederlaag (in 90), maar uiteindelijk weet Alexander Janneüs Gaza, Perea, Gilead en een deel van Idumea aan het grondgebied toe te voegen. Daarbij gaat hij zeer wreed te werk.
Het koninkrijk bereikt ongeveer dezelfde grootte als onder Salomo.
De uitbreiding van het Israëlische rijk onder Alexander Janneüs
Groen: situatie in 103
Paars: uitbreidingen tot 76
Interne twisten
De sadduceeën steunen Alexander Janneüs, maar de farizeeën zijn furieus over het feit, dat Alexander Janneüs ook hogepriester is. Hun haat wordt nog versterkt doordat Alexander Janneüs het hellenisme een warm hart toedraagt. Hij gedraagt zich goddeloos, vooral tijdens de Joodse feesten.
Munt van Alexander Janneüs. De achtpuntige ster duidt op hellenistische invloed.
De farizeeën krijgen het volk mee in hun verzet en ze vragen zelfs de Syrische koning Demetrius III (95-88) om Alexander Janneüs aan te vallen. Deze doet dat en hij verslaat Alexander Janneüs bij Sichem. Om onbekende reden keert het volk zich daarna tegen Demetrius III. Israël blijft daardoor een eigen staat.
Alexander Janneüs blijft de opstand wreed onderdrukken, maar slaagt daar maar gedeeltelijk in. Vóór zijn dood zou hij zijn vrouw Salome hebben aangeraden om zich met de farizeeën te verzoenen.
Einde van Alexander Janneüs
De laatste drie jaar van zijn goddeloze leven is Alexander Janneüs ernstig ziek, waarschijnlijk mede tengevolge van zijn overmatig alcoholgebruik. Hij begint toch nog een militaire campagne, maar sterft halverwege. Zijn vrouw Salome Alexandra volgt hem op als koningin.*) De Nabateeërs (of Nabateeën) zijn Arabieren, nakomelingen van Ismaël. Zij bewonen een gebied ten zuidoosten van de Dode Zee. Dit gebied beslaat het westelijk deel van het huidige Jordanië, het zuidwesten van Syrië en het noordoosten van Saoedie-Arabië. De hoofdstad is Petra.
De Nabateeërs onderhielden vriendschappelijke betrekkingen met de eerste Hasmonese vorsten Judas en Jonatan; maar onder Alexander Janneüs is er strijd.
De Nabateeërs zijn beroemd om hun bouwwerken: in de rotsen uitgehakte tempels en graven en uitgekiende waterkanalen. Hun koninkrijk heeft bestaan tot het jaar 106 n.C.
Petra
Bronvermelding:
Afbeeldingen:
Afbeelding 1: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1c/Judea_Alexander_Janne%C3%BCs.PNG
Afbeelding 2: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/eb/JanaeusCoinPhoto.jpg
Afbeelding 3: https://live.staticflickr.com/2106/5748356313_e3d389c8d4.jpg