Jerobeam I, koning van Israël 930-910
Jerobeam, de zoon van Nebat uit Efraïm wordt door de profeet Achia benoemd tot toekomstige koning van de noordelijke tien stammen van Israël. Hij moet vluchten naar Egypte. Als Salomo sterft komt hij terug en wordt koning over het tienstammenrijk. Het koninkrijk Israël is gescheurd.
De noordelijke hoofdstad wordt eerst Sichem en later Tirsa.
Jerobeam sticht twee tempels, één in Dan en één in Betel, waar hij gouden stierkalveren laat plaatsen. Deze afgoderij wordt door al zijn opvolgers volgehouden en leidt mede tot de val van dit rijk in 722.
Jerobeam offert zelf bij de nieuwe tempel in Betel.
De profeet uit Juda zegt het oordeel aan.
1 Koningen 12-14
Jerobeam de zoon van Nebat is een Efraïmiet. Tijdens de regering van Salomo werkt hij aan de bouw van het Millobolwerk, onderdeel van de muur van Jeruzalem. Hij wordt opzichter over alle werkkrachten uit het gebied van Manasse en Efraïm. Hij komt de profeet Achia uit Silo tegen in het open veld. Deze scheurt zijn nieuwe mantel in twaalf stukken en geeft Jerobeam er tien. Vanwege de afgoderij van Salomo wordt het koninkrijk gescheurd en Jerobeam wordt door de Heer aangesteld tot koning van de tien noordelijke stammen (verder Israël genoemd).
Salomo wil Jerobeam doden en daarom wijkt hij uit naar Egypte, naar koning Sisak. Als Salomo sterft wordt Jerobeam door boden uit de tien stammen opgehaald. Als Rechabeam weigert iets te doen aan de zware herendiensten, scheidt het noordelijke rijk zich van Rechabeam af en Jerobeam wordt hun koning.
De scheuring van het rijk
Hij vestigt zich in Sichem en versterkt die stad. Daarna gaat hij naar Penuel (Pniël) en versterkt ook die stad. En nog later vestigt hij zich in Tirsa in west-Manasse (Samaria wordt pas later door koning Omri gesticht).
Sichem, Pniël en Tirsa
Jerobeam is bang voor de aantrekkingskracht van de tempel in Jeruzalem, waar de Israëlieten ter bedevaart naar toe gaan. Hij sticht twee tempels, één in Dan in het uiterste noorden en één in Betel, dicht bij de grens met Juda. In beide laat hij een gouden stierkalf plaatsen: “…dit is uw god, die u uit Egypte heeft geleid.” (1Kon.12:28). Wie maar wil, kan priester worden, uit alle stammen van Israël. Ook stelt hij een nieuw feest in, dat lijkt op het Loofhuttenfeest, maar één maand later valt.
Op het altaar in Betel gaat hij tijdens dat feest zelf een offer ontsteken. Dan komt er een profeet uit Juda, die door de Heer gezonden is en profeteert tegen het altaar: er zullen mensenbeenderen op geofferd worden en het altaar zal splijten. Dat laatste gebeurt onmiddellijk, Jerobeam geeft met uitgestrekte arm bevel om de profeet te laten grijpen, maar dan kan hij zijn arm niet meer intrekken. Pas na voorbede door de profeet kan hij zijn arm weer gebruiken. De verdere verwikkelingen van de godsman staan beschreven in 1Kon.13.; lezenswaardig en verbijsterend.
De uitgestrekte arm van Jerobeam
De leeuw, de ezel en het lijk van de profeet
Maar Jerobeam betert zijn leven niet. Hij heeft niets geleerd van de zonde met het gouden kalf onder Aäron. Hij stelt staatkunde boven gehoorzaamheid aan de Heer.
Als straf wordt zijn zoon Abia ziek. Zijn vrouw gaat vermomd de oude blinde profeet Achia raadplegen in Silo. Ze krijgt te horen, dat haar zoon zal sterven. Hij is ook de enige nakomeling van Jerobeam, die in een graf zal komen. Het huis van Jerobeam zal worden uitgeroeid. En Achia voorspelt nu al de komende ballingschap voor noordelijk Israël, “Hij zal ze uiteendrijven en verjagen tot over de Eufraat,… Hij zal Israël aan zijn lot overlaten…” (1Kon.14:15,16). Van de noordelijke tien stammen zijn er maar weinigen uit de ballingschap teruggekeerd…
In zijn laatste regeringsjaren trekt Jerobeam met een groot leger ten strijde tegen koning Abia van Juda. Ondanks het feit dat zijn leger tweemaal zo groot is als dat van Juda, moet Jerobeam het onderspit delven. Hij moet enkele steden aan Juda afstaan. Velen sneuvelen en Jerobeam is niet in staat opnieuw een legermacht op te bouwen.
Bronvermelding:
Afbeelding 1:
Bron: Zaine Ridling, Bible atlas, Access Foundation. CC BY-SA 4.0Afbeelding 2:
Bron: A. van Deursen, schoolatlas voor de bijbelse geschiedenis. CC BY-SA 4.0Afbeelding 3:
Bron: File: RP-P-OB-45.882.jpg by RijksmuseumAfbeelding 4:
Bron: File: RP-P-1881-A-4771.jpg by Rijksmuseum